Epifiz Bezi Nedir? ve Özellikleri Nelerdir?

Epifiz bezi, nohut tanesi büyüklüğünde bir salgı bezidir. Epifiz bezine aynı zamanda pinelaz bez adı da verilmektedir. Konumu itibariyle insan beyninin simetrik açıdan tam olarak merkezinde bulunduğu söylenmektedir. Bir oyuğun içinde, hipofiz bezinin arka kısmında yer almaktadır.

Epifiz bezi, insan beyninin doğrudan altında ve gözlerle aynı hizada bir konumda bulunmaktadır. İngilizcesi “pineal gland” olan epifiz bezinin kelime kökeni çam kozalağı anlamındaki pine cone’den gelmektedir. Epifiz bezine, ayrıntılarıyla değinilecek olan sebeplerden dolayı pineal bezin yanında, üçüncü göz olarak da anılmaktadır.

Epifiz Bezi Ne İşe Yaramaktadır? Fonksiyonu ve Özellikleri Nelerdir?

Epifiz bezi, fonksiyonu itibariyle geçmişte bir işe yaramayan salgı bezi olarak nitelendirilmiştir. Ancak yıllar içinde bilimin geldiği konum itibariyle gelişmiş yapıya sahip olmuş, söz konusu bilimsel gelişmelerin sağlık sektöründeki yansıması olarak her geçen gün insan sağlığı ve yapısı üzerinde daha ayrıntılı bilgiler edinilmeye başlanmıştır. Dolayısıyla epifiz bezi hakkında geçmişte düşünülen hiçbir işlevi olmadığına dair düşünce değişmiş, yapılan araştırmalar sonucunda epifiz bezinin aslında insan yapısı ve sağlığı açısından oldukça önemli bir fonksiyonunun olduğu anlaşılmıştır.

Epifiz bezi özellikleri arasında gösterilen en önemli madde, insan vücudundaki melatonin salınımını düzenleyerek melatoninin vücuttaki dengesini düzene sokmaktadır. Dolayısıyla epifiz bezi basit bir anlatımda insan vücudunun gece ve gündüz arasındaki dengesini sağlaması, insan vücudunun biyolojik saat olarak adlandırılan kendine has yapısal dengesini korumasını sağlaması, insanın uyumasının ve uyanmasının vücut için gerekliliğini de düşündüğümüzde, oldukça önemli görevleri üstlenmiş, dengeleri sağlayan bir salgı bezidir. Ek olarak epifiz bezinin, insanın ergenlik çağındaki döneminde vücuttaki çalışma fonksiyonunun azaldığı da söylenmektedir.

Epifiz bezi, son yıllarda ortaya konan önemli işlevleri itibariyle sadece insana özgü bir salgı bezi değildir. Epifiz bezinin, insanlar dışında kuşlarda ve timsahlarda bulunduğu da bilinmektedir. Kuşlardaki işlevleri itibariyle de önemli görevleri olan epifiz bezi, kuşların mevsimlere bağlı göç zamanlarını da düzenlemektedir.

Epifiz Bezi ve Üçüncü Göz

Beynimizin konum itibariyle tam merkezinde bulunduğu söylenen epifiz bezi, kimileri tarafından 3. göz adıyla da anılmaktadır. Kökeni itibariyle çok eskilere dayanan epifiz bezine üçüncü göz denilmesinin nedeni, aslında insanoğlunun bu küçücük salgı bezinden yüzyıllar öncesinden haberdar olduğu ve işlevi hakkında çokça tahminlerde bulunulduğunu göstermektedir.

Epifiz bezine üçüncü göz denilmesinin ilk sebebi olarak söz konusu nohut tanesi büyüklüğündeki salgı bezinin, şekli itibariyle bir göze benzediği savı ileri sürülmüştür. Konumu ve gözler ile aynı hizada bulunmasından dolayı normal dünyaya değil tüm evrene açılan bir göz olduğu düşünülmektedir.

Eski çağlarda yaşayan insanların, sahip oldukları üçüncü göz olan epifiz bezi, fiziksel anlamda bir gözden değil zihinsel olarak daha iyi bir bakış açısına sahip olmayı sağlayıcı hayali bir üçüncü gözden bahsedildiği öne sürülmüştür. Söz konusu insanların epifiz bezi sayesinde olaylara farklı bir pencereden, farklı bir bakış açısıyla bakmalarını sağlayıcı bir bez olarak üçüncü göz olduğuna inanılmıştır.

Zamanla insanların yaşam şartlarının ve yemek alışkanlıklarının değişmesiyle üçüncü göz olarak adlandırılan epifiz bezinin de işlevinin köreldiği düşünülmektedir. Tüm bu sebeplerden dolayı bir salgı bezi olan epifiz bezine üçüncü göz adı da verilmiştir. Epifiz bezi, araştırmalar ve bilimsel gelişmeler sayesinde, işlevleri giderek anlaşılmakta olan bir salgı bezi olarak insan sağlığı ve yapısı açısından önemlidir.