Menkul Kıymetler Borsası Nedir? ve Ne İşe Yarar?

Merhaba bu yazımızda Borsa İstanbul gibi menkul kıymetler borsası ne iş yapar bundan bahsedeceğiz. Ancak, Borsa İstanbul diğer adıyla BİST zamanında İstanbul Menkul Kıymetler Borsası olarak hizmet veriyordu bunu bir anektot olarak bildirmekte fayda var sonra Borsa İstanbul yani BİST menkul kıymetler borsası değil denilmesin. Velhasıl, Borsa İstanbul / BİST (Menkul Kıymetler Borsası) nedir? bunun cevabına geçelim.

Menkul kıymet borsaları en kaba tabirle bireylerin borsada yer alan menkul değerleri alıp satmaları için organize edilmiş pazarlardır. Bu pazarların bireyler açısından işlevi borsa da alım satım yapmak için kullanılacak platform olmalarıdır.

Bulundukları ekonominin yapısına göre eğer gelişmekte olan bir ülke borsası ise yatırımcılar genelde kısa dönemli fiyat dalgalanmalarından yararlanıp düşük fiyattan alıp fiyat yükselince satma suretiyle kar elde etme amacıyla borsa oynarlar.

Türkiye buna örnektir. Borsa İstanbul işlem sayısının hacmine oranı bakımından dünyanın 20 borsasından biridir. Çünkü spekülatif amaçlı alım satım sayısı yüksektir.

Gelişmiş ekonomilerde ise fiyat dalgalanmalarından daha çok şirketin karına ortak olma amacıyla alım işlemi yapılır. Alınan hisse senedinin değeri oranında şirketin karından pay alınmaktadır. Bu durum daha çok ekonomik yapısı stabil ve güvenli ekonomilerde söz konusudur. B minvalde Menkul kıymet borsası oyuncu açısından fiyat dalgalanmasından yaralanıp kar elde etme yada temettü geliri elde etme amacında ki oyuncuların hareket alanıdır.

Menkul Kıymet Borsasının İşlevi

Şirketler için menkul kıymet borsaları öncelikle ticari hacmi artırmak ve sermaye yükseltmek amacıyla aidiyetliklerinin bu borsa aracılığıyla pazarlanması işlevi görür. Şirketler menkul kıymet borsaları aracılığıyla hisse senetlerini satışa çıkarır ve değerleri ölçüsünde piyasadan sermaye desteği sağlamış olurlar.

Böylelikle iş alanını ve hacmini büyütmek isteyen şirketler birebir özel anlaşma yada bürokratik işlemler olmaksızın alıcılardan finansman temin ederler ve yatırımlarını artırma fırsatı bulurlar. Bu durumda şirketler büyümek ve yeni iş alanları açmak için kredi arama, borç bulmaya çalışmak gibi fiillerle zaman kaybetmezler. Bununla beraber bir şirketin menkul kıymet borsasına entegre olması o şirketin prestij ve güvenilirliğini artıracak ve büyümesine vesile olacaktır.

Menkul kıymet borsası alıcılara kar elde etme ve yatırım fırsatı tanırken arz makamlarına ise finansman sağlama ve prestij konusunda güvenilir bir ortam sağlar. Böylece yatırımcı ve şirketler arasında kazan kazan ilkesi uygulanış olur.

Borsanın bir işlevi de makro anlamda devlete sağladığı avantajdır. Menkul kıymet borsası aracılığıyla insanlar ekonomik sisteme entegre olma şansı bulurlar. Köyde yaşayan vatandaşın dahi ekonomik aktör olma durumu söz konusudur. Bu da sermaye mülkiyetinin toplumun çeşitli tabakalarına daha homojen yayılmasına yol açmakta ve gelir dağılımının daha adil olmasına yardımcı olmaktadır.

Özetle menkul kıymet borsaları sermaye paylaşımı ve gelir dağımı konusunda işlevseldir.