Son Virajda Kokarcadaki Felaket Türkiye’de Artıyor

Artvin’de 2018 yılında tespit edilen kahverengi kokarca böceği (Halyomorpha halys), Karadeniz bölgesinden ülke geneline yayılarak tarımsal üretimi tehdit eden bir zararlı haline geldi. Meyve ağaçları, sebzeler ve diğer tarım ürünlerinde ciddi zararlar oluşuyor.

Tarım ve Orman Bakanlığı, sosyal medya üzerinden yaptığı bilgilendirmede zararlının yayılımını kontrol altına almak için biyoteknik, biyolojik, mekanik ve kimyasal yöntemlerle mücadele yürütüldüğünü belirtti. Mühendis Fatih Çolak ise konunun acil önlemler gerektirdiğini vurgulayarak, şu anki durumda biyolojik ve mekanik müdahalelerin önemine dikkat çekti: “Tekrar uyarıyorum! Son virajdayız. Acilen geliştirilememiş biyolojik silah olarak gördüğüm yeni nesil kokarcalar için uzmanlaşmış timler kurulmalı, mücadele kimyasal değil mekanik temelde sürdürülmelidir.”

2018 itibarıyla Artvin’de görülen kokarca sorunu ülkenin farklı bölgelerine yayılarak Karadeniz başta olmak üzere Türkiye’nin genel sorununa dönüştü. Fındık başta olmak üzere çeşitli ürünlerde kalite düşüşü ve üretici için ekonomik kayıplara yol açıyor. Kokarcaların yayılmasıyla üreticiler, özellikle fındık, elma, armut, şeftali ve domates gibi ürünlerde endişelerini artırdı. Gürcistan’dan Türkiye’ye geçiş yapan bu zararlı için sınırlı bir yayılımın olması beklenmezken, sorun artık tek bir şehir ya da bölgeyle sınırlı değil.

2025 yılında 40 ilde 1 milyon 156 bin doğal düşman salımı yapılması ve 2024-2025 dönemi için biyolojik mücadelede 82 bin 994 feromon tuzağı kurulması gibi çalışmalar bakanlığın yol haritasında yer aldı. Ayrıca 2024 yılında 1 milyondan fazla hanede kimyasal mücadele uygulandı ve toplam bütçe 160 milyon 925 bin TL olarak belirlendi. Bilgilendirme kapsamında 69 bin 63 üretici, 1070 basın mensubu ve 2160 sektör temsilcisi bilgilendirildi; 79 bin 133 eğitim materyali dağıtıldı.

Fatih Çolak’ın açıklaması; kokarcalara karşı mücadelede son dönemdeki gelişmelere işaret ederken, “mücadele halkla birlikte yürütülmeli, kokarca ihbar hatları kurulmalı ve hızlı müdahale timleri oluşturulmalı” şeklinde bir çağrıyı içeriyor. Ayrıca Bartın, Ferizli ve Kaynarca başta olmak üzere Karadeniz kıyılarında görülen kokarcalar şehirdeki ev ve iş yerlerini istila ederek vatandaşlar için endişe kaynağı oldu. Bartın ve Zonguldak sınırındaki bölgelerde evler, ağaçlar ve araçlar üzerinde yoğun şekilde görülen sürüler, özellikle yumurtlama döneminde daha da çoğaldı ve bazı bölgelerde boyutları iki katına kadar çıkabildi.

Vatandaşlar, kendi çabalarıyla mücadele etmeye çalışsa da destek talebi giderek artıyor. Karadeniz kıyılarında kokarcaların yoğunluğu, Bartın köylerinde bile tarım alanlarına ve yaşam alanlarına zarar verirken, bazı bölgelerde güvenlik ve sağlıkla ilgili endişeler de oluşuyor. Yetkililerden hızlı ve etkili çözüm talebi sürüyor.