Amazona Black Friday Şoku: 30 Ülkede Greve Hazır

Birleşik sendikalar, teknoloji çalışanları, insan hakları ve çevre örgütleri, Black Friday-C Cyber Monday döneminde Amazon’a karşı ortak eylemleri planlıyor. Make Amazon Pay kampanyasının altıncı yılını doldurmasıyla birlikte, protestolar 30’dan fazla ülkede eş zamanlı olarak gerçekleştirilecek.

Campaign, Amazon’u eşitsizliği artıran, çalışan haklarını zayıflatan ve çevreye zarar veren bir aktör olarak gösteriyor. Organizatörler, şirketin yalnızca perakende değil; lojistik, bulut bilişim, polis ve sınır güvenliği teknolojileri ile siyasi lobicilik faaliyetlerini de kapsadığını savunuyor. UNI Global Union Genel Sekreteri Christy Hoffman, Amazon’un işyerinde demokratik hakları bastırdığını ve çalışanların örgütlenme, toplu sözleşme ve güvenli çalışma talep etme kapasitesini zayıflattığını belirtiyor. Sömürüye dayalı bir sistem var ifadesiyle konunun temel eleştirisi vurgulanıyor.

EuroNews’un haberine göre Progressive International’dan David Adler, Amazon’u küresel ölçekte yeni bir otoriter düzenin parçası olarak tanımlıyor: ICE baskınlarından Filistin’deki baskılara kadar şirketin teknolojileri, küresel şiddet mimarisinin bir parçası olarak kullanılıyor. Ancak Make Amazon Pay hareketi, bu güce karşı durabilmenin mümkün olduğunu gösterdiğini ileri sürüyor.

“İnsanlar bayılıyor ama hedefler hiç durmuyor” sözleriyle sahadaki işçiler, artan verimlilik baskısı ve ağır çalışma koşulları nedeniyle sınırlarına vurgu yapıyorlar. Hindistan’daki Manesar kentinde görev yapan Neha Singh, depo ortamını “fırın gibi” olarak niteliyor ve şu yorumu paylaşıyor: “İnsanlar bayılıyor ama izinler kesiliyor. Üç gün izin alsak bile işten atılman söz konusu. Amazon bizi gözden çıkarabilir görüyor.”

Çevre örgütleri de Amazon’un siyasi gücünün artık sadece çalışanları değil, gezegeni tehdit ettiğini ifade ediyor. Greenpeace International’dan Sanna Ghotbi, Bezos’un şirketini, Big Tech’in toplum ve çevre üzerindeki olumsuz etkisini somut örnekleyen bir model olarak görüyor; hükümetlerle ilişkilerini otoriter yapıların beslenmesine yol açan bir unsur olarak değerlendiriyor. “Dünyaya verdiğin zararın bedelini öde” mesajı, kampanyanın temel taleplerinden biri olarak öne çıkıyor.

Kampanya, küresel ekonomi ve politika üzerinde güçlü bir etkiye sahip olduğuna dikkat çekiyor; Trump’ın yemin törenine finansman sağlamak ve vergi indirimleri gibi konulara değiniliyor. Şirketin son mali raporları da geçen yılki döneme göre vergi ödemesinde 1,4 milyar dolarlık bir azalmaya işaret ediyor. Organizatörler, Amazon’un otomasyon ve yapay zeka yatırımlarının yüz binlerce işi tehdit ettiğini ve veri merkezlerinin enerji ile su tüketimini artırdığını, bunun da çevresel etkileri büyüttüğünü savunuyor. “Çalışanlara adil ücret, devlete adil vergi, gezegene karşı sorumluluk” gibi temel talepler öne çıkıyor.

Eylem takvimi ayrıntılı şekilde açıklandı. Bu yılki eylemler, Amazon’un küresel operasyonlarının hemen hemen her bölgesinde görülebilir olacak. Almanya’da ver.di sendikasının öncülüğünde depo çalışanları iş bırakabilir. ABD’de ise aktivistler, Amazon’un ICE ile yürüttüğü gözetim teknolojisi işbirliğini protesto edecek. Avrupa’da Danimarka, İspanya, Yunanistan, Birleşik Krallık, Polonya ve Lüksemburg’ta çeşitli gösteriler planlanıyor. Asya-Pasifik ve Orta Doğu’da Avustralya, Endonezya, Tayvan, Nepal ve Filistin’de, Latin Amerika ve Afrika’da Brezilya, Kolombiya ve Güney Afrika’da eylemler gerçekleşecek. Ayrıca dijital kampanyalar, ışık gösterileri ve çevrimiçi dayanışma etkinlikleriyle desteklenmesi öngörülüyor.