Yüzde 25 Artış Sınırında Tartışmalar Sürerken Kiralarda Düşüş İçin Yapılması Gerekenler Neler?

Türkiye Gazetesi’nde Necmi Çiçekçi’nin haberinde ev fiyatlarında artışın tek sorumlusu ‘pandemi sonrasında değişen ekonomik şartlar’ olarak görülürken, ekonomide izlenen yollarda 2023 seçimlerinin ardından yön değişse de enflasyon, döviz, maliyetler ve yabancıya satışlarla Türkiye’de konut sektörü dünyayı aştı.

Özellikle büyükşehirlerde kiralardaki artış barınma krizine evrildi. 

Kısa ve uzun vadede ‘geniş çerçeveli bir strateji’ ile çözülmesi gereken kira sorununa yönelik 7 öneri ortaya atıldı.

Arsaların yatırım amaçlı tutulması açısından bireysel yatırımcı ve şirketler öncü olurken, iyi prim yapan arsaların uzun vade bekletilmesine karşın, ‘devletin 1 yıl içinde inşaat başlamazsa istimlak hakkını kullanabilmesi’ öneriliyor.

Metropollerin hayat şartları, enflasyon ve deprem gibi gerçeklerle ‘eski cazibesini yitirdiği’ görülüyor. İstanbul artık göz veren bir şehir olurken, büyükşehirlerden taşraya göçenler artsa da ‘büyükşehirler halen çok kalabalık.’

‘Tersine göç teşvik edilmeli’ diyen Çiçekçi, mevcut destekleri hatırlatıyor.

‘Miras yoluyla devredilen arsa veya konutlar’ çözülemediğinde paylaşım problemi piyasaya kazandırılamayan alanlar oluşturuyor. ‘Davalarının bir an önce sonuçlandırılması için özel bir birim kurulmalı’ deniliyor.

Yer gök inşaat olurken, bunun yeterli olmadığı düşünülerek Çiçekçi’nin bir önerisi de ‘Arzın artması için mutlak suretle yeni imar alanları açılmalı’ oluyor. 

Merkez bankası önerisine benzer şekilde de ‘devlet eliyle ‘kiralık konutlar’ inşa edilebileceğini de’ öneriyor.

İstanbul’da yaklaşık 500 ila 700 bin arasında boş daire olduğu tahmin edilirken, ev sahiplerinin yüzde 25 zam sınırı nedeniyle ya da farklı sebeplerden kiraya vermedikleri evlerini mevcut durumda süren çalışmalar da önerilere ekleniyor.

TÜİK’in açıkladığı 2023 Aralık İnşaat Maliyet Endeksi’nde aylık yüzde 1,94, yıllık yüzde 67,31 oranında artış görüldü. İnşaat maliyetlerinde arsa payı yüzde 50’nin üzerine çıkarken, ‘müteahhitlere yeni proje üretmeleri için destek vermek gerektiği’ önerilirken, inşaat malzemelerinden KDV yükünün hafifletilmesi ve yeni finansman kaynakları oluşturulması gerektiği belirtiliyor.

Türkiye’de dönüşüm bekleyen 5 milyondan fazla konut bulunurken, bunun 1,5 milyonu ise acil durumda görülüyor. Sadece İstanbul’da acil dönüşüm gereken konut sayısı 600 bin seviyesinde olurken, kentsel dönüşümün ‘ne pahasına olursa olsun hızlandırılması’ gerektiği belirtiliyor.