Prof. Dr. Hasan Sözbilir Duyurdu: Deprem Erken Uyarı Sistemi Geliştirildi! 12 AFAD İstasyonuna Yerleştirilecek

Prof. Dr. Sözbilir, çalışmaları 3 yıl süren yazılı, tasarım ve mekanizma açısından tamamen yerli olan projenin 6 aylık deneme süresine sokulacağını ifade etti. Daha sonra Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) ile imzalanan protokol kapsamında İzmir’de 12 ayrı AFAD istasyonuna yerleştirilecek olan sistem ‘oluşacak depremlerle ilgili saniye saniye bilgi aktaracak.’ açıklamasında bulundu. 

Proje ile ilgili detaylar ise bir hayli dikkat çekici. Gelin, birlikte göz atalım… 👇

‘Deprem erken uyarı sistemleri, diyelim ki 70 kilometre uzaklıktaki bir fay deprem oluşturduğu anda onu algılıyor. Mesela Bayraklı ilçesine gelebilecek bir depremi 16 saniye öncesinden öğrenebiliyoruz. Bu sayede insanlara bilgi verilebilir ya da büyük ölçekli yapılarla ilgili önlem alınabilir. Amaç deprem olduğu anda kaynağında yakalamak. Fayın bizden ne kadar uzak olduğuna göre depremin geliş süresi değişir. Bu bilginin online ve gerçek zamanlı olarak bilgisayarlara naklini gerçekleştirecek.’

‘Normal şartlarda Türkiye’de bir yılda ortalama 25 bin tane deprem oluyor. Ama 6 Şubat’tan sonra 1 yıl içerisinde yaklaşık 100 bin tane deprem oldu yani deprem sayısında artış yaşandı. Bu da çok yüksek bir enerjinin açığa çıkması olarak değerlendirilebilir. Bu hareketlilik sürüyor.’

‘Türkiye’de 485 tane faydan sadece 25 tanesi kırıldı. Bu yıl sonunda bir proje başladı. 14 tane üniversiteden 100’e yakın bilim insanı olarak 100’ün üzerindeki fayı çalışıyoruz. Aynı anda iki yıl boyunca bu çalışmalar sürecek. Antakya, Ölüdeniz, Cizre faylarında çalışmaya başladım. Onları kesip içine bakacağız. ‘Bu faylar geçmişte ne kadar sıklıkla deprem üretmiş?’, ‘Bundan sonra ne zaman kırılabilir?’ gibi soruların yanıtlarını bulmaya çalışacağız. Deprem tehlikesi düzeyini ölçmeye çalışıyoruz’

Sözbilir, İzmir’deki fay hatlarının son 100 yılda herhangi bir yıkıcı deprem oluşturmadığını belirtti. Ancak, bu fayların 6 ila 7.2 büyüklüğünde depremler oluşturabileceğini de ekledi. 30 Ekim 2020’de denizdeki bir fayın kırıldığını ve 6.9 büyüklüğünde bir deprem meydana geldiğini, bu deprem sonucunda 117 vatandaşımızın hayatını kaybettiğini hatırlattı. Sözbilir, ‘Denizdeki hangi faydan kaynaklanan bir depremde ne tür bir tsunami tehlikesine maruz kalabiliriz?’, ‘Hangi kıyılarımızı su basar?’, ‘Bu sular ne kadar içeri girecek?’, ‘O bölgede altyapı stoğumuz nasıl?’, ‘Nüfus yoğunluğumuz ne kadar?’ gibi konuları önceden bilmemiz gerekiyor’ şeklinde konuştu. 

İzmir’deki fay hatlarını incelediklerini ve 5 fay üzerindeki çalışmalarını tamamladıklarını belirten Prof. Dr. Sözbilir, ‘Tuzla Fayı’nın 2 bin yıllık deprem üretme aralığı var. Son depremi de yaklaşık 2 bin yıl önce yaptığı için bu fayın deprem üretme zamanının yaklaştığını söyleyebiliriz. 7’ye varan büyüklükte bir deprem üretme potansiyeli var’ dedi.

‘Az nüfusun olduğu binaları değil de çok nüfusun olduğu 1999 öncesi yapılan binalar ekseninde kentsel dönüşümü yapmak lazım. Zemine göre ve nüfus yoğunluğuna göre önceliklendirme yapmak gerekiyor. 

6 Şubat depreminde şunu gördük; depremden sonra sağ kalan insanları koyacak yerimiz yok. Çadır, konteyner var ama insanların yaşam kalitesi çok düşüyor. Deprem olmadan önce deprem konutları yapmak gerekir. İzmir’de deprem konutlarını ne kadar arttırırsak, şehir içinde mevcut yapı stokundaki insanları deprem olmadan önce oralara taşırsak deprem olduğunda kentsel dönüşüm kapsamında değerlendirilmesi gereken binalar yıkılır ama içinde insan olmadığı için kimse ölmez. Bu mekanizmanın Türkiye ölçeğinde devreye girmesinde fayda var’ ifadeleriyle sözlerini tamamladı.