Mustafa Kemal Atatürk’ün Yeni Gün Yüzüne Çıkan Köy Projesi

Mustafa Kemal Atatürk’ün her alanda olan başarısına şaşırmamak mümkün değil. Belki de bir çok insanın yeni göreceği, bir Cumhuriyet köyü projesi gündeme gelmiş durumda. Bu proje Türkiye’nin tabandan kalkınabilmesi amacıyla Atatürk tarafından hazırlanmıştır. Lafı daha fazla uzatmadan Mustafa Kemal Atatürk’ün bu projesinin detaylarına ve hikayesi bir göz atalım.

Köylü Milletin Efendisidir

“Köylü milletin efendisidir” diyerek son sözü söyleyen Atatürk, Türkiye’nin tabandan kalkınabilmesi amacıyla 1937’de İdeal Cumhuriyet Köyü Projesi’ni hazırlamıştır. Atatürk’ün üzerinde çalışarak uygulanmasını talep ettiği bu proje, Afet İnan’ın “Devletçilik İlkesi” ve “Cumhuriyetin Ellinci Yılı İçin Köylerimiz” adlı kitaplarında yer almıştır.  Afet İnan, orijinalini TTK’ya bağışladığı, Atatürk’ün “İdeal Cumhuriyet Köyü Projesi”nin belgesini, Trakya Umumi Müfettişi General Kazım Dirik’ten aldığını ve Atatürk’ün bu projeyi onaylayıp geliştirerek uygulanmasını istediğini belirtmiştir.

Hayata Geçme Konusunda Yaşanan Sıkıntılar

70’lerde bu projenin hayata geçirilmesi amacıyla çalışma atölyeleri bile kuran Afet İnan, finansman sorununun çözülmesi için Meclis’e yasa tasarısı sunulmasına da önayak olmuştur. Ancak proje bir türlü hayata geçirilememiştir. Bir zamanlar Başbakan Bülent Ecevit’in “Köykent” ve MHP’nin “Tarımkent” projelerinin esin kaynağı Atatürk’ün bu ‘İdeal Cumhuriyet Köyü Projesi’dir.

Kendi Kendine Yetebilen Yapı

Cumhuriyet Köyü Projesi, daire şeklinde bir şekle sahiptir. Daire planın tam merkezindeki küçük dairenin etrafına, gittikçe genişleyen dört daire eklenmiştir. Plan, bu şekliyle ilk bakışta bir “dart tahtasını” andırmaktadır. Merkezden çevreye doğru helezonik bir biçimde gittikçe genişleyen dört parçalı köy planı, merkezden dışa doğru 6 yolla bölünmüştür. Orijinali Türk Tarih Kurumu’nda muhafaza edilen “İdeal Cumhuriyet Köyü Projesi’nde okul, cami, köy konağı, sağlık ocağı, otel–han, çocuk bahçesi ve fabrika da dahil olmak üzere 43 yapı bulunmaktadır.

Taslağa göre köyün ortasındaki anıtın etrafında sosyal tesisler, terzi, bakkal, berber gibi mekanlar yer alacaktır. Planın tam merkezinde bir anıt bulunmaktadır. Merkezin hemen sağına “Köy Meydanı” yerleştirilmiştir. Köy Meydanı’nda ise “Köy Parkı” ve “Çocuk Bahçesi” bulunmaktadır. Köy Parkının ve Çocuk Bahçesinin çevresinde ise oyun yeri, telefon, itfaiye, çeşme, havuz ve tuvalet göze çarpmaktadır.

Planın sağında, en dış çemberden dışa doğru açılan alanda çok geniş bir koruluk vardır. Koruluğun sonundaki çayın kenarında kuzeyde değirmenler, güneyde ise “yaş ve kuru yonca ile hayvan pancar tarlası” görülmektedir. Planın sağ üst köşesinde “Hayvan Mezarlığı” , sol üst köşesinde ise “Asri mezarlık” vardır. Planın yine sol üst köşesinde “Kireç ve taş ocaklarına yer verilmiştir.

Köyün Bünyesinde Bulunan Yapılar, Tesisler ve Alanlar

1. Okul ve Tatbikat Bahçesi
2. Öğretmen Evi
3. Halk Odası (CHP Kurağı)
4. Köy Konağı
5. Konuk Odası
6. Okuma Odası
7. Konferans Salonu
8. Otel Han
9. Çocuk Bahçesi
10. Köy Parkı
11. Telefon Santralı ve Köy Söndürgesi
12. Radyolu Köy Gazinosu
13. Ebe ve Sağlık Kurucusu
14. Tarımbaşı
15. Hayvan Sağlık Kurucusu
16. Sosyal Kurumlar,
17. Ziraat ve Et İşleri Müzesi
18. Gençler Kulübü
19. Hamam
20. Etüv Makinesi (Buğu s.)
21. Köy Yunak Yeri
22. Cami
23. Revir
24. Kooperatifler
25. Köy Dükkanları
26. Spor Alanı
27. Damızlık Tavuk, Tavşan ve Arı İstasyonları
28. Damızlık Ahır (Aygır ve Boğa)
29. Kanara
30. Mandıra
31. Değirmenler
32. Fabrika
33. Asri Mezarlık
34. Hayvan Mezarlığı
35.  Kireç, Taş, Tuğla ve Kiremit Ocakları
36. Yonca ve Hayvan Pancar Tarlası
37. Koruluk
38. Köy Gübreliği
39. Fenni Ağıl
40. Pazar Yeri ve Köy Zahire Locası
41. Aşım Durağı
42. Panayır Yeri
43. Selektör Binası

Venüs Projesi ile Olan Benzerliği

Atatürk’ün İdeal Cumhuriyet Köyü Projesi, dünya genelinde tanınan bir hareket olan ve “tüm insanlığın iyiliği için bilimsel yöntemlerle büyük bir sosyal kalkınmayı” savunan Zeitgeist Hareketi tarafından geleceğin Venüs Projesi ile çok büyük benzerlik göstermektedir. Büyük bir etki yaratan ve insanlar tarafından oldukça güçlü bulunan Zeitgeist filmlerinde anlatılan “Venüs Projesi” dikkatle incelendiğinde Atatürk’ün İdeal Cumhuriyet Köyü Projesi’ne çok benzediği görülecektir.

Medeniyet İleride Bu Şekilde Planlanmalı

Zeitgeist Movement, 3. filminde Venüs Projesi’ne değinilmiştir. Proje, gelecekteki medeniyetin nasıl planlanması gerektiğine dair tespitlerde ve ön görülerde bulunmaktadır. Filmde, Venüs Projesi’yle ilgili çizimler yer almakta ve teknoloji ile çevrenin ideal kullanımından bahsedilmektedir.

Mustafa Kemal Atatürk’ün Zekası

Mustafa Kemal Atatürk’ün ideal cumhuriyet köyü projesi ile Venüs projesinin benzerliği, Atamızın zekasının ne kadar güçlü olduğunu bizlerin önüne bir kez daha seriyor adeta.