Kapasite Kullanım Oranı Nedir? – Dr. Hakan Özerol Anlatıyor

Kapasite kullanım oranı, sanayi işletmelerinin mevcut üretim kapasitesini ne kadar kullandığını gösteren temel bir göstergedir. Bu oran sayesinde tesislerin ve fabrikaların hangi düzeyde üretim yapabildiğini ölçer; sonuç yüksek veya düşük çıktığında hangi politikalara yönelinmesi gerektiğini belirler. En genel anlamıyla hem küresel hem de yerel ekonomide üretim gücünün ne durumda olduğuna dair net bir kare sunar.

Ekonomik büyüme ile bağlantısı, KKO’nun geleceğe dönük sinyaller üretmesinde yatmaktadır. Büyüme rakamları genelde gecikmeli olarak hesaplandığından önceki verilerle hareket edilirken, kapasite kullanımı mevcut kapasitenin ne kadarının aktif olarak kullanıldığını gösterir ve ileriki dönemde büyümenin yönünü öngörmede yardımcı olur. Sanayinin ekonominin belkemiği olması sebebiyle, mevcut üretim kapasitesinin durumu büyüme potansiyelini anlamak için kritik öneme sahiptir; bu da yatırım kararlarını daha isabetli hale getirir.

Ne Anlama Gelir? Kapasite kullanım oranı, ekonomideki geçmiş verilere bağımlı olmadan büyüme eğilimini tahmin etme kapasitesi sunar. Bu çerçevede iki temel işaret öne çıkar:

• Kapasite kullanımının yüksek olması: sanayide talep baskısının arttığına işaret eder ve büyümenin yükseleceğini gösterir. Ancak aşırı yüksek kullanım, enflasyon riskini de beraberinde getirir.
• Kapasite kullanımının düşük olması: talebin yetersiz olduğuna işaret eder ve canlanmanın yavaşlayabileceğini gösterir; bu durumda kredi maliyetleri yükselebilir ve döviz kurları üzerinde baskı oluşabilir.

İdeal Kullanım Oranı Kaç Olmalı? Gerçekçi ve sürdürülebilir bir tablo için KKO’nun %100 yerine yaklaşık %80 civarında olması daha sağlıklıdır. Bu düzey, aşırı baskıyı ve aşırı yavaşlığı dengeleyerek uzun vadeli istikrarlı büyümeye zemin hazırlar. Ancak %60’ın altı aşırı düşük, %90’ın üzeri ise aşırı yüksek olarak değerlendirilebilir; bu tür uç değerler piyasanın dengesini bozabilir.

Para Politikası ile İlişkisi Kapasite kullanım oranı, para politikasını doğrudan etkileyen kritik bir göstergedir. Düşük kullanım, ekonominin yavaşladığını gösterdiği için Merkez Bankası’nın faizleri indirerek kredi kolaylığı sunması olasıdır. Yüksek kullanım ise talebin aşırı olması anlamına gelir ve piyasalarda enflasyonist baskıları dizginlemek amacıyla sıkılaştırıcı adımlar, kredi şartlarının sıkılaştırılması ve faizlerin artırılması yönünde hareketlenebilir.

Bu gösterge, günlük finansal kararlarınızdan döviz hareketlerine kadar pek çok alanı etkiler. Gelecek döneme dair doğru adımları atabilmek için kapasite kullanım oranını yakından takip etmek faydalı olabilir.

Dr. Hakan Özerol’un açıklamalarını içeren videoyu izlemek için; 👇🏻