Gayrimenkul Değer Artış Kazancı Vergisi Nedir?

Değer artış kazancı vergisi nedir? Gayrimenkuller yani taşınmaz mallar sadece yaşamak maksatlı değil; yatırım maksatlı da kullanılabilir. Gayrimenkul maliki olan kişiler, taşınmaz mallarını elden çıkararak kazanç sağlama niyetinde de olabilir. Yalnız yasalar kapsamında aranje edilen bazı kurallar, kazanımlar üstünden vergiye bağlama uygulamasına sebep oluyor.

Her sene ortaya belirli bir indeks konuyor ve sınırlar tayin edilerek bu sınır ve indekslere göre bir vergiye bağlama uygulaması meydana getiriliyor. Gayrimenkul değer artış kazancı vergisi nedir? Ne anlama gelir? Bu soruların cevabını verdikten sonra konuyu daha açık ve aynı zamanda daha ayrıntılı bir biçimde ele almaya başlayalım.

Gayrimenkul Değer Artış Kazancı Neye Dayanır?

Gelir Vergisi Kanunu yani kısaca GVK’nin 80 numaralı maddesiyle düzenlenen emlak değer artış kazancı, özetle “satın alınmış olan emlakin alış tarihi itibariyle 5 sene içerisinde elden çıkarılmasından sağlanan kazanç” olarak tarif ediliyor. Gayrimenkul alışverişi kontekstinde sağlanan bu gelir, kimi istisnalar haricinde vergiye bağlanıyor.

Gayrimenkul Değer Artış Kazancı Nasıl Hesaplanır?

Gayrimenkul yani taşınmaz mal değer artış kazancı yurt içerisindeki üretici fiyat indeksi ile enterkonnekte olarak hesaplanıyor. Yurt İçi Üretici Fiyatları Endeksi şeklinde de nitelendirilen yurt içerisindeki müstahsil fiyat indeksi ayda bir kez güncellenerek tavzih ediliyor.

Vergiye bağlama muamelâtında satım veya alım ayı değil; satışın yapıldığı aydan bir evvelki ay esas alınıyor. Hesaplama muamelâtı kapsamına alınan bir baka husus ise emlakin maddi ederinden meydana geliyor. Üretici Fiyatları Endeksi’ne göre hesap edilen artış niceliğinin minimum %10 olması gerekir.

Hesaplamaya dair bir başka mütehavvili ise verginin tahakkuk ettirileceği ücret karşılığı meydana getiriyor. Buna göre; senelik kazancın 18 bin liranın altında olması durumunda %15, 18 bin ila 40 bin lira arasında olması halinde %20, 40 bin ila 98 bin lira arasında olduğu zaman %27 ve 98 bin lira ve üstünde olduğu takdirde %35 biçiminde bir verginin tahakkuk ettirileceği ücret karşılığı hesaplaması gerçekleştiriliyor.

Gayrimenkul Değer Artış Kazancına İlişkin İstisnalar Nelerdir?

Gayrimenkullerin satın alınmasına ve satılmasına ilişkin uygulanmakta olan emlak değer artış kazancı vergisinde birtakım istisnalar yer alıyor. Bu kazanç için öncelikle emlakin ‘bedel karşılığında temin edilmiş olması’ gerekir. Bir anlamda miras yolu veya hibe ile hakkı başkasına geçirilen taşınmazlar, emlak değer artış kazancından alınan vergiden imtiyazlı tutuluyor.

Gayrimenkul değer artış kazancına dair bir diğer ayrıklık ise alım satım ücretleri arasındaki değişiklik hususunu içeriyor. Her sene bir istisna miktarı tayin ediliyor ve bu miktar, vergiden imtiyazlı kabul ediliyor. Son 5 senenin vergiden imtiyazlı tutulan ücret değişiklikleri gözden geçirildiği zaman; 2015 senesinde 10.600, 2016 senesinde 11 bin, 2017 senesinde 11 bin, 2018 senesinde 12 bin ve 2019 senesinde ise 14.800 lira olduğuna tanık olunuyor.

Gayrimenkul Değer Artış Kazancı Vergisi Nasıl Ödenir?

Gayrimenkul değer artış kazancı yani kısaca GDAK vergisine yapılacak olan ödemenin satış işleminin hemen ardından yapılması gibi bir husus bahis mevzusu değildir.

Bir evvelki sene satış işlemleri gerçekleştirilen mesken için bir sene sonra, mart ayı içerisinde bilgi sahibi olunması sağlanıyor ve ödeme, o senenin mart ve temmuz aylarında çift taksit şeklinde tahsil ediliyor.

Yani emlak satışı 2018 senesinde yapıldıysa 2019 senesinin üçüncü ve yedinci aylarında, 2019 senesinde yapıldıysa da 2020 senesinin yine üçüncü ve yedinci aylarında ödeme yapılması gerekir.

Gayrimenkuller üzerine bir diğer mühim mevzuu da açılımı Doğal Afet Sigortaları Kurumu olan ve kısaca DASK olarak bilinen mecburi deprem sigortasını meydana getiriyor.

Deprem ve depremle bağlantılı yıkımlar neticesinde meskenlerde meydana gelebilecek maddi tahribatlar adına bir güvence olarak izah edilen DASK (Doğal Afet Sigortaları Kurumu), yasalar çerçevesinde mecburi tutuluyor.

Mecburi deprem sigortası vesilesiyle depremin vermiş olduğu mazarrat hafifletilirken maddi yitimlerin de önüne set çekilmiş oluyor.

Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) ödemelerindeki artılar ve imtiyazlar da mecburi deprem sigortasının uygulanmasını, son derece süratli ve basit hale getiriyor.