Çocukların Ruh Sağlığını 10 Adımda Koruma Rehberi

Çocuklar için neyin yapılmasının psikolojik anlamda onları iyi kılacağı hep merak konusu olmuştur. Ebeveynler bu konuda kitaplar okur, uzmanlara danışır. Peki gerçekten çocuk büyütmek karmaşık mıdır? Hangi yöntemler onların psikolojik anlamda iyi olmalarını etkileyecektir. Gelin 10 adımda bu yöntemleri inceleyelim.

1. Yeterince İyi Ebeveyn Olun

Çocuğunuza en iyi oyuncağı almak, onun istediği her şeyi yapmak, elini sıcak sudan soğuk suya sokmamak zorunda değilsiniz. Aksine bunları yaptığınızda çocuk tek başına olmayı öğrenemeyecek benliğini geliştiremeyecektir. Anne-babalar olarak yeterince iyi olmaya çalışın. Örneğin oyuncak alın ama çocuğa oyuncağın kaç para olduğunu, paranın ne olduğunu da anlatın. Mesela alışveriş yapmadan önce ona belirli bir miktar verip o kadar parası olduğunu söyleyin. Ardından çocuk o parayı nasıl harcaması gerektiğini kendisi keşfetsin. Çocuğa alan tanımak yeterince iyi ebeveyn olarak yapabileceklerinizden sadece biri!

2. Çocuğunuzu Diğer Çocuklarla Karşılaştırmayın

“Bak o senden daha başarılı” ya da “Sen daha okumayı öğrenemedin, sınıfındaki herkes öğrendi” gibi söylemler çocuklarda psikolojik bozuklukları tetikleyecektir. Anne-babalar karşılaştırmayı çocuğun daha çok hırslanması için etkili bir yöntem olarak görürler. Aksine çocuk bu karşılaştırma ile kendini değersiz hisseder ve hiçbir şeyi başaramayacağını düşünür. Karşılaştırma yapmak yerine çocuğunuzun başarısını akademik başarıya bağlamayın. Onun birey olarak değerli olduğunu ona hissettirin.

3. Çocuğunuza Duyguları Somut Olarak Anlatın

Özellikle 11 yaşa kadar çocuklar soyut düşünmekte zorlanırlar. Bu yüzden üzülmek, mutlu olmak gibi duyguları resim kartlarıyla ya da hikâyelerle anlatabilirsiniz.

4. Bağırmayın

Çocuk eğer bir şeyi kırdıysa, döktüyse ya da istenilmeyen bir davranışı yaptıysa ona bağırılır. Ardından aile bir ceza ile onun o davranışından pişman olmasını bekler. Olması gereken şey çocuğa o davranışı niçin yapmaması gerektiğinin anlatılmasıdır. Ceza ise şöyle olmalıdır: “Sen bu davranışı yaptın, şu şu nedenlerden dolayı yapmaman gerekirdi. Bu yüzden bugün bu oyuncakla oynamayacaksın.”. Bu şekilde verilen ceza,onun o davranışı niçin yapmamasını daha iyi anlamasını sağlayacaktır.

5. Sınır Çizin

Her şey serbest olamaz. Çocukların kesinlikle sınırlara ihtiyaçları vardır. Örneğin oyun oynama alanlar, ders çalışma alanları, ekrana bakma süreleri… Bunların her biri bir sınır gerektirir. Sınırlarını bilen çocuk daha özenli ve düzenli bir şekilde aktivitesini gerçekleştirir. Fakat bu sınırlar keskin çizgilerle değil, saydam olmalıdır. Çocuğu belirli bir emir-komuta zincirine sokmak da ona zarar verecektir.

6. Çocuğunuzun Özeline Saygılı Olun

Çocuk doğduğundan itibaren gerek alt değiştirme gerekse diğer insanlar tarafından fotoğrafının çekilmesi olsun bu tip konularda ona saygılı olun. Çocuk aynı zamanda bir birey olmak için gelişimini sürdürür. Birey olma yolunda özellikle 4-5 yaşlarından itibaren ona seçenekler sunmalı, saygılı olmalı ve onun isteklerini dinlemelisiniz. Ancak bu şekilde çocuk saygıyı öğrenebilir.

7. Mahremiyet Eğitimi Verin

Çocuğunuzun özel bölgelerine ebeveynleri dışında başka birinin müdahale etmesine izin vermeyin. Günümüzde istismar olaylarının görünür olmasıyla mahremiyet konusu da konuşulur oldu. Mahremiyet eğitimi, çocuğa özel bölgelerinin öğretilmesi ve bu bölgelere izin alınmadan dokunulmamasını kapsar. Başta anne-babanın da çocuğa bu şekilde davranması gerekir. Aynı şekilde eğer biri dokunursa anne-babaya söylemesi noktasında çocuk cesaretlendirilir. Bu eğitim uzman desteğiyle ve çocuğu korkutmadan verilmelidir.

8. Ekrandan Uzak Tutun

Çocuğunuz ekrana bağımlı olduysa onu ekrandan ayırmak zor olacaktır. Bu yüzden sınır koyarak 30-45 dk gibi süreler verebilirsiniz. Bu süreler dışında hiçbir şekilde ekrana maruz kalmamasını takip edebilirsiniz.

9. Onunla Oyun Oynayın

Çocuğun oyununu takip etmek ve oyuna katılmak ebeveynlerin yapması gereken bir davranıştır. Aslında çocukla konuşmanın da bir aracı olan oyun, ebeveyn katılımıyla daha keyifli olur. Çocuk anne-babasına verdiği rollerle onlarla iletişime geçer.

10. Anne-Baba Olarak Birlikte Hareket Edin

Tüm bu maddeleri yaparken anne-baba olarak çocuğunuza ayrı davranışlar sergilemeyin. İyi polis-kötü polis tekniği çocuk üzerinde uygulanmayacak bir tekniktir. Çocuk ikinize de saygı göstermeli, eğer bir “hayır” varsa bunun ikinizin de fikri olduğunu bilmelidir. Örneğin çocuk annesinden istediğinde olmuyorsa ve babasından istediğinde babası bu isteğini yerine getiriyorsa birlik yıpranır. Çocuk davranış problemleri geliştirebilir.

Tüm bu maddelere dikkat ederek çocuğunuz için yeterince iyi ebeveyn olmaya çalışarak gelişimini destekleyebilirsiniz.