Borsada Neler Oluyor? Sınıra Gelindi mi? Fiyatlamalar Dolar Bazlı mı? Yükseliş Sürecek mi? Uzmanlar İnceliyor!

Son günlerin ana gündemi olan bankacılık hisselerinde getiri herkesi cezbederken, BİST 100 endeksini de sürüklüyor. Ekonomik konjonktürdeki tüm pürüzlere karşın Hazine ayrıca Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin son dönemlerde Borsa İstanbul üzerinde sıklıkla durması, dikkatlerin bu alana daha çok çekilmesine neden oluyor. 

Peki uzmanlar ne diyor? Tavan tavan giden hacimli hisseler, soluksuz yükselen grafikler, tahtalara ya da pastalara giriş yapanların tanımlamayan cisimler tadında olması uzmanlar tarafınca nasıl açıklanıyor?

Ünlü ekonomist Murat Sağman, Mesele Ekonomi kanalındaki Haftanın Notları yayınında yılbaşından bu yana Borsa İstanbul’da yüzde 90’a varan getirinin yüzde 80 enflasyon ortamında oluştuğunu hatırlatıyor. 

Temel nedenin herkes tarafınca sorgulandığını belirten ünlü ekonomist, mantıksal olarak, TL ayrıca dolar bazında ucuz kalan piyasanın enflasyonla daha da ucuzlaştığını vurguluyor. Türkiye’nin gelişmekte olan ülkeler kategorisinde diğer ülkelere göre de ucuz kaldığını vurgularken Sağman, 30 yıldır bu sektörde olduğunu ancak böyle bir hareketin ilk defa görüldüğünün altını çiziyor. 

Kamu bankalarının tavan tavan gittiğini görülmesinin ilginç olduğuna değinirken, burada parantez açarak biz de belirtelim bugün de Vakıfbank hissesi BİST 100 endeksi yüzde 1,5’e yakın eksideyken dahi tavandan işlem görürken, Garanti Bankası da tavana gitti.

Sağman, görünmez bir elin giriş yaptığını belirtirken, piyasaya girenin kim olduğunun bilinmediğini, yabancı mı yerli mi olduğunun belli olmadığını da vurguluyor. Bu girişteki beklentinin de ne olduğunun piyasada sorgulandığını açıklarken, soruların içinde seçim başlığının da bulunduğunu, ‘bankalar zaten ucuzdu da ne oldu da hareketlendi?’ diye sorulduğunu belirtiyor. 

1 ayda 2,5 kat yükselen hisse hareketlerinin normal olmadığını belirtirken, Hazine ayrıca Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin açıklamalarının da daha önce görülmemiş bir durum olduğunu belirtiyor Murat Sağman, Borsa’nın hassas dengeleri olduğundan siyaseten çok yorum yapılan bir alan olmadığını hatırlatıyor.

‘Borsada bul karayı al parayı’ başlıklı yazısında, KKM’de döviz bozmayanların, Borsa vasıtasıyla bozmasının sağlanmaya çalışıldığını belirten Özdemir, bir ay önce 4 lira olan bir banka hissesinin şimdi 14 lira olduğunu vurgulayarak, ‘Dünyanın en kötü ekonomisine sahip, en yüksek enflasyonunun var olduğu, Merkez Bankası’nın kasasının eksi 60 milyar dolar olduğu bir ülkenin borsasının bu kadar sert yükselmesi normal mi?’ diye soruyor ayrıca şunları söylüyor:  

Bankacılık endeksinin her gün yüzde 8 yükselmesinin bir mantığı var mı? Elbette yok! Bu sağlıklı bir hareket değil. Zaten Türkiye’de sağlıklı ne kaldı ki? Hangi kurum normal işliyor? Yargının bile bağımsızlığının tartışıldığı bir ülkede borsayı siz sorgulayamazsınız.

Borsada hükümet kontrollü büyük bir operasyon yapılıyor. KKM ile vatandaşın elindeki dövizi bozduramayan AKP şimdi borsa vasıtasıyla onları bozdurmaya çalışıyor. Ama ne vakit biter sorusuna ise hani eskiden Galata Köprüsü’nde kumar oynatanlar vardı: Bul karayı al parayı!

İşte karayı bulabilmek için o kartları dağıtanları tanımak onlarla yakın olmak gerekiyor. Olmayanların ise hiç ama hiç şansı yok. Belki de borsa tarihinin en büyük batığı BİST’te yaşanacak.

FXTv’de Işık Ökte de geçen hafta yayınlanan ‘Borsada tenis’ başlıklı videoda Borsa İstanbul’daki getiriyi şu şekilde anlatıyor: 

Dünyanın en çok getiri sağlayan borsası oldu. Yüzde 33 dolar bazlı getiri sağladı. Xbank’ta dolar bazlı getiri yüzde 90, sınaide ise getiri yüzde 15’te kaldı. 

Biz parantez açtık; bugün sanayi üretim verileri devamında sanayi endeksi eksi yüzde 2’ye yaklaşırken, bankacılık sınırlı ekside işlem görüyordu. 

’14 Temmuz 2022’de banka hisseleri kapanışta senelik olarak zarardaydı’ diyen Ökte, 37 işlem günündeki endekste yüzde 104 getiriyi vurguluyor. Bunun kaynağı belli olmayan bir para girişi olduğunu belirtirken, borsada bu durumun ilk defa bu kadar net olduğunu belirtiyor.

GARAN %64, AKBNK %90, YKBNK %80, ALBRK %88 ayrıca ICBCT %57 oranında getiri sağlamış. Endeks üzerinde getiri sağlayan bankalar da ISCTR %120, HALKB %129, VAKBN %194, TSKB %213 ayrıca SKBNK %322 oranında getiri sağlamış. 

Kişilerin borsadaki hareketlere karşı kendilerini korumaya almak amacıyla açtığı ters vadeli pozisyonlarda Ökte, son dönemde teminat tamamlamalardaki harekete dikkat çekiyor. Yani mealen kurumların ‘bu yükselişlere rağmen bir risk gördüğüne’ dair uyarıyor.

Burada da parantez açtık kaldıraçlı işlem demek basitçe 1 liralık işleme karşılık 10 liralık pozisyon almak demek. Kurum, yatırımcıdan karşılık olarak pozisyon yanında teminat alıyor. Teminatlar alınan kontratın riskine göre değişiyor. Pozisyondaki değişimlere göre teminatlar da değişiyor. Kapadık parantez.

Mesele Ekonomi’de ‘Borsada neler oluyor, ne olacak?’ başlığıyla ünlü ekonomist Atilla Yeşilada, söylentilerin olduğunu ancak net bir durum olmadığına değiniyor. 

Öncelikli olarak yabancı alımı olduğunu söylendiğini ancak bunun seçimle bağlantılı olmadığını ayrıca Borsa getirisi olarak alınacak başka ülke olmadığını belirtiyor. Fiyat/kazanç oranın da ucuz olduğunu hatırlatıyor. 

Yeşilada, yabancıların gelmeye devam edeceğini de ekliyor. Yatırımcıların mevduattan soğuduğunu, döviz bozma baskısının olduğunu, böylelikle vatandaşın da borsaya geçtiğini belirtiyor. Bunu yanında kriptodan geçenlerin olduğunu, ev fiyatlarının yükselmesiyle o tarafın da kapandığını belirtiyor.

Yabancının hisse seçiminde hassas olmadığını belirten ünlü ekonomist, bu yatırımcıların holding, demir çelik ya da banka hissesi aldığının altını çizerken, 1 ayda yüzde 65 prim yapan bir ortamda kârın sonsuz olmadığını hatırlatıyor. Borsanın daha gidebilme ihtimalinin doğal olarak olduğunu ancak piyasaların ekonominin geleceği hakkında bilgilendirme vermediğini de söylüyor.