Bilge Kral Lakabıyla Bilinen Bosna Herkes’in İlk Cumhurbaşkanı Aliya İzzebegoviç 20 Sene Önce Bugün Vefat Etti

Bu tarihlerde katliam, etnik temizlik ve cinayetlere uğrayan Boşnakların en önemli aktivisti ve lideri Aliya İzzetbegoviç’ti.

8 Ağustos 1925’te doğan Aliya, Saraybosna’da eğitim aldı. Avukat oldu. Genç yaşlarından itibaren Balkan Müslümanları’nın kimlik mücadelesine katıldı. 

1946’da Yugoslavya yeniden bağımsızlığına kavuşunca Aliya da siyasi yaşamını bu ülkede sürdürdü. Bununla birlikte Aliya’nın savunduğu görüşler Yugoslavya’da pek makbul görülmüyordu.

Sürekli olarak devlet otoritesine karşı mücadele vermek zorunda kaldı.

Bu yüzden ‘Siyasal İslamcılık’ suçlamasıyla 1949 yılında 5 yıl hapis cezası aldı ve tutuklandı.

Yugoslavya’da 1953’te iktidara gelen Tito, dine karşı uygulamaları zayıflattı ve bazı reformlar yaptı. 

Daha önce kapatılan camii ve medreseler yeniden açıldı. Tito yönetimi daha ılımlı bir düzlemde ülkedeki Müslümanlarla ilişkiler tesis etmeye başlamıştı.

Ancak ne yazık ki süreç böyle ılıman ilerlemeyecekti.

O yıllarda İzzetbogoviç’in yayınladığı ‘İslami Manifesto’ Yugoslavya yönetiminin büyük tepkisini çekti.

Aliya’nın Avrupa’nın ortasında bir İslam devleti kurmak istediği ilan edilerek hakkında soruşturma başlatıldı ve yeniden tutuklandı.

14 yıl hapis cezasına çarptırılan Aliya, yaklaşık 5 yıl cezaevinde kaldıktan sonra 1988’de serbest bırakıldı. 

Şimdi her şey yeniden başlayacaktı.

Aliya hapisten çıktığında Yugoslavya da çatırdamaya başlamıştı. Sırpların, Hırvatların, Boşnakların birlikte federatif bir yapıda yaşama arzuları sekteye uğramış bağımsızlık fikirleri yükselmişti. 

Aliya, Özerk Bosna Hersek’te 1990 yılında yapılan seçimleri kazanarak Cumhurbaşkanı oldu.

1992 yılında ise Bosna Hersek bağımsızlığını ilan etti. Ancak Sırplar bu bağımsızlığı tanımayarak Boşnaklara karşı büyük bir katliama giriştiler.

Sırp milliyetçileri bir taraftan Hırvatlara diğer taraftan Boşnaklara saldırırken, Aliya İzzetbegoviç de bu zorlu süreçte halkına önderlik etti. 

Avrupa ve Dünya’nın önde gelen ülkeleri, Hırvatistan ve Slovenya’ya bağımsızlık mücadelesinde destek verirken savunmasız Boşnak halkını güçlü Sırp Ordusu karşısında yalnız bıraktılar. 

İkinci Dünya Savaşı sonra Avrupa’nın gördüğü en büyük katliam Bosna’da yaşandı.

Tüm bu süreç boyunca halkının yanında olan ve direnişlere önderlik eden Aliya İzzetbegoviç, aynı zamanda savaşın katliamın durması için de mücadele etti. 

Neticede 1995 yılında imzalanan Dayton  Anlaşması ile Bağımsız Bosna Hersek Federasyonu kuruldu.

Bu anlaşmaya göre Bosna Hersek topraklarının yarısı Müslümanlara ve Hırvatlara, kalan yarısı ise Bosna’ya yerleşmiş Sırplara veriliyordu.

Uzun yıllar süren bağımsızlık mücadelesinin ardından artık Boşnakların özür bir vatanı vardı. 

Aliya İzzetbegoviç de bu özgür vatanın en önemli mimarlarından birisi oldu.

2000 yılına kadar da Cumhurbaşkanlığı görevini sürdürdü. 

Görevde olduğu süre boyunca Bosna Hersek Sırpları ve Hırvatları ile çok iyi ilişkiler kurmak için çabaladı. 

İslamiyeti yeni nesillerin anlayabileceği sade ve Batı ile uyumlu bir çerçevede tanıtan yayınlar için çalışmalar yaptı. 

19 Ekim 2003 yılında yaşamını yitiren Aliya, ‘Bilge Kral’ sıfatıyla uzun yıllar unutulmayacak bir ilham öyküsünün temsilcisi olarak anılmaya devam ediyor.