Belarus Operasyon İstihbarat Kurgusu: Büyük Yaptırım Sebebi

Atina’dan Vilnius’a giden Ryanair yolcu uçağı, 23 Mayıs 2021’de Belarus hava sahasında bomba ihbarı nedeniyle Minsk’e acil iniş yaptı. Olayı yöneten Lukaşenko yönetimi, güvenlik amacıyla uçağa eşlik eden bir Mig-29 savaş uçağıyla pistte karşılık verdi.

İnişin ardından yapılan aramada, aranan muhalif gazeteci Roman Protaseviç ile Rus vatandaşı Sofiya Sapega gözaltına alındı. Terör eylemlerine katılmak suçlamasıyla tutuklanan Protaseviç ve Sapega hakkında bomba bulunmadığı belirtildi; ihbarın asılsız olduğu resmi olarak açıklandı. Bu süreçte NEXTA adlı muhalif grubun kurucusu Protaseviç’in yakalanması, Belarus yönetiminin terör örgütü olarak gördüğü yapılar üzerinde baskı amacı taşıyordu.

Bir süre sonra Protaseviç ev hapsine alındı ve güvenlik yetkilileriyle işbirliği yapmaya başladı. Minsk Bölge Mahkemesi’nin 8 yıl hapis cezası kararını, 16 Mayıs 2023’te Lukaşenko’nun af kararıyla kaldırdığı ve Protaseviç’in serbest kaldığı bildirildi. Bununla birlikte, Belarus’a yönelik ağır yaptırımlar AB ve ABD tarafından hâlâ sürüyor; ülke uzun süredir demokrasi konusunda eleştiriyle anılan bir konumda.

Arquivoda olan gelişmelerin ardından Lukaşenko, Protaseviç’in istihbarat çalışmalarında görev yapan bir çalışan olduğuna dair beyanını tekrarladı. Litvanya ve diğer komşu ülkelerle yaşanan gerilimleri de hatırlatan lider, Protaseviç’in yurt dışına kaçan muhalifler arasında gizli görevler yürüttüğünü söyledi. O dönemde Yunanistan’daki görevinden sonra Litvanya’ya geçiş sırasında gözaltına alınmasının “gösteri amacıyla yapıldığı” iddiasını yineledi. Protaseviç ise bu açıklamalara “Evet gerçekten öyle. Bunu onaylıyorum.” sözleriyle yanıt verdi.