Asgari Ücretin 10 Yıllık Değişiminde Türkiye Nasıl Geride Kaldı? Yayılan Asgari Ücret Ortalamaya Yaklaştı

2023 Aralık ayında olduğumuz şu süreçte yeniden maaş zamları gündemin ana maddesi olurken, herkes kendine göre asgari ücret zammı tahmini yapmaya devam ediyor. “15 bin olacak, 17 bin olacaklar” havada uçuşurken, asgari ücretli oranının arttığı bu ortamda, diğer yandan da diğer çalışanlar da asgari ücret zammını bekliyor.

Asgari ücretin ortalama ücret haline geldiği Türkiye’de döviz kurlarındaki yükselişle son 10 yılda Avrupa ülkelerine göre gerileme de dikkat çekici oldu.

Bloomberg Businessweek’ten Tahsin Akça haberine göre, son 50 yılda asgari ücretin kişi başı gelire oranı yarı yarıya gerilerken, 2005 yılında asgari ücret ortalama ücretlerin yüzde 46’sından 2023’te yüzde 60’ına ulaştı.

En dikkat çekici veri de euro bazında oldu.

Türkiye’de 10 yıl önce 2013’te Romanya, Litvanya, Bulgaristan, Arnavutluk, Polonya, Çekya, Hırvatistan ve Macaristan’dan daha fazla asgari ücret alınırken, 2023’te sadece Bulgaristan ve Arnavutluk’u geçti.

Sosyal Güvenlik uzmanı Özgür Erdursun da asgari ücretle diğer maaşların karşılaştırmasını paylaştı. 2002’den bu yana asgari ücret 61 kat artarken, en düşük memur maaşı 51 kat, en yüksek memur maaşı 18 kat artış gösterdi.

Net asgari ücret 2002 Aralık ayından 2023 Temmuz ayına kadar olan dönemde 61 kat artarak 184.30 TL’den 11.402.30 TL’ye yükseldi. Aynı dönemde En düşük memur maaşı 51 kat, En yüksek memur maaşı 18 kat, Ortalama memur maaşı 38 kat, En düşük işçi emekli aylığı 28 kat, En düşük esnaf emekli aylığı 49 kat, En düşük memur emekli aylığı 22 kat, Ortalama memur emekli aylığı 19 kat, Ortalama kamu işçisi ücreti ise 24 kat artış kaydetti.

Vergiler sonrası ortalama aylık gelirin ölçüldüğü 97 ülke içinde de Türkiye, 643 dolar ile (28,97 dolar/TL kurdan) aylık 15 bin 730 TL ile 67. sırada yer aldı. Bu gelir düzeyinin de asgari ücretin yaklaşık yüzde 40 üzerine çıkmasıyla ortalama ücretlerin asgari ücrete yaklaştığı da yeniden görülmüş oldu.