Burak Aydemir

Günümüz teknolojisinin belki de en karmaşık ve bir o kadar da gözde konusunu yapay zeka oluşturuyor. Ne olduğu hakkında birçok içerik mevcut. Ancak ne olabileceği ve gelecekte neye dönüşeceği biraz karmaşık ve insanları korkutan bir yanı mevcut. Bu yazıda akıllara takılan ve adeta bir korku objesi haline gelen geleceğin teknolojisi yapay zekanın ne olmadığını anlatacağız. Toplumda bilim kurgu filmlerinden fırlamış, distopik dünyalara aitmiş gibi görülen ve gelecekte biz insanları makinelerin kölesi haline getirecek şeytani bir teknoloji gibi görülse de, yapay zeka bunların hiçbiri değil. Her şeyden önce yapay zeka korkulacak bir şey değildir! Yapay zekaya karşı bir korku oluşmasında en büyük etkenler gelecekte insanlığın yaptığı tüm işleri yaparak bizleri işsiz bırakacağı düşüncesi ve ileride çok fazla gelişim göstererek bizleri yok edeceği düşünceleri olmuştur. Ancak insan faaliyetlerinin yerini alan makineleri oluşturanların belirttiğine göre bu makineler ile amaçlananın insanların mesleklerini ellerinden almak değil tam tersine yoğun kas gücü gerektiren meslekleri makinelere bırakmak ve insanların daha sağlıklı bir iş ortamında bulunmasını sağlamak olduğudur. Yapay zeka genel olarak insan hayatını daha da kolaylaştırmak için ortaya çıkmış bir teknoloji ve yaptığı tüm işler bu amaca hizmet etmektedir. Yazılar yazabilen yapay zeka dünyanın en önde gelen medya kuruluşlarından The Guardian için yazdığı bir makaleye başlık olarak "sizi yok etmeyeceğim" cümlesini seçmiştir. Bu nedenledir ki işlerimizi ellerimizden alıp bizlere hükmedeceği korkusuna kapılmamız oldukça mantıksız. Ayrıca anlatacağımız diğer nedenlerden de görüleceği üzere yapay zekanın insan zekasının yerini dolduramadığı onlarca eksiklik vardır. Yapay zeka bir robot değildir! Yapay zekanın daha anlaşılabilir bir kavrama dönüşmesi için robot şeklinde somutlaştırılmış bazı örnekleri mevcuttur. Ancak yapay zeka tamamen bu değildir. Bu somutlaştırma insanlar arasında yapay zekayı bizler gibi bir vücuda sahip olan ve bizlerden daha üstün özelliklere sahip birer robot gibi görmesine ve ondan korkmasına sebep olmaktadır. Ancak tekrar etmemiz gerekir ki yapay zeka bir robot değildir. Bilgisayar öğrenmesi mantığı ile hareket eden yapay zeka internete bağlı nesnelerin bilişsel kazanımlar ile çalışma prensibine dayanmaktadır. Bu nedenledir ki yapay zekayı somut olarak görmemize gerek yoktur. Bu şekilde oluşturulmuş robotların birer gösterim ve deneme olduğunu unutmamalıyız. Yapay zeka karşılaştığı bütün sorunları bir anda ve kolaylıkla çözemez! Yaptığı işler neticesinde çoğu insanın yapay zekayı her problemi anında çözebilen bir şey gibi görmesi oldukça normal. Ancak yapay zekanın insanlardan oldukça üstün varlık olduğunu düşünmek yanlıştır. Çalışma prensibi olarak insanların öğretileri ile kendisini geliştiren yapay zekanın bizden kat kat üstün bir varlık olduğunu düşünmek ve bu nedenle her problemi anında çözebileceğine inanmak pek de mantıklı değildir. Bu bilgiler ışığında şunları söyleyebiliriz ki yapay zeka bizim bilmediğimiz hiçbir konuyu bilmiyor. İnsanlığın ona öğrettiği şeyleri hızlı bir şekilde işleyebiliyor oluşu bizden daha avantajlı olduğu bir konu ancak hiçbir zaman bizim bilmediğimiz bir bilgiye sahip değildir. Yapay zeka insan bilincine sahip değildir! İnsan düşünce yapısını taklit ederek öğrenme sürecini geliştiren ve sadece belirli bir alanda uzmanlaşan yapay zeka insan bilincine sahip değildir. Belirli bir alanda uzmanlaşan ve bu alanda bizlere yardımcı olan yapay zeka teknolojisi bizler gibi duygu ve empati yeteneklerini barındırmaz. Bu durum da ondan beklenilen işi yapmasına ve başka bir alana yönelim isteğinin olmamasına sebep olmaktadır. Dizi ve filmlerde insanlar gibi bazı duygu ve düşünceleri yansıtan yapay zekalar gözükse de bunlar şu anlık gerçeği yansıtmamaktadır. Sürekli bir gelişim gösteren teknoloji olduğundan dolayı yapay zeka tam olarak budur demek oldukça mantıksızdır. Gelecekte insan bilincine ne denli yaklaşır bilinmez ancak insanlara ait öz farkındalık özelliğini hiçbir zaman gösteremeyeceği tahmin edilmektedir. İnsani hırslara sahip değildir! Tamamen belirli alanlarda ve belirli işleri yapmaya yönelik geliştirilen yapay zekanın bir gün artık bizlere karşı sabrının tükenip atağa geçmesi gibi bir durum olamaz. Yapay zeka bir insana veya başka bir makineye karşı bir hırs veya duygu besleyemez. Çalışmakta olduğu alan her ne ise onun gereklilikleri ile donatılarak ve sadece o alanın bilgilerini öğrenmeye programlıdır. Bu nedenledir ki yapay zeka ileride artık bana yaptırdıklarınızın karşılığını sizlerden almak istiyorum şeklinde insani bir duygu durumu olan hırs içerisine düşmeyecektir. Yapay zekanın hırs kavramına vereceği tek tepki kendi alanında en yüksek verimi sağlamaya yönelik olacaktır. Bunun dışında bizlere dönük bir tepki beklemek yersizdir. İnsanlığın hedeflerinden ayrışan bir hedefi yoktur! Tüm maddelerde ortak bir şekilde vurgulandığı gibi yapay zeka belirli bir amaç doğrultusunda programlanır ve kendisini sadece bu alanda geliştirir. Bir yapay zekanın faaliyet alanından koparak insanlığı ilgilendiren bir başka konuya çözüm bulmaya yöneldiğini göremezsiniz. İnsan programlaması ile faaliyete geçen yani başlangıç için insan yönlendirmesine ihtiyaç duyan yapay zeka, kendisini hangi amaç için programladığınıza bağlı olarak çalışmaya ve öğrenmeye başlamaktadır. Dolayısıyla silah, savaş veya insanlık için zararlı bir alanda programlanan ve çalışmaya başlayan bir durumda yapay zekayı değil onun programlayanları suçlamamız gerekmektedir. Bu durum da bizlere yapay zekanın kendisine bir yol çizerek o alanda çalışmaya başlayamayacağını ve bundan korkmamamız gerektiğini göstermektedir. Tüm bu maddeler bizlere yapay zekanın ne olmadığını ve bundan sonra ona nasıl bakmamamız gerektiğini göstermek için birer kaynak oluşturmaktadır. İnsanlığın bilinmeyene karşı duyduğu korkudan yapay zeka da nasibini almış görünüyor. Ancak bu bilgilerden sonra ona bakış açımızda bazı değişiklikler olacaktır.