Kişiler Arasındaki Çekimi Yaratan Nedir?

Sosyal psikolog Ellen Berscheid’in yaptığı bir araştırmaya bağlı olarak farklı yaşlardaki katılımcılara onları en çok mutlu eden şeyler sorulduğunda katılımcılar sıklıkla, arkadaş edinmek, olumlu ve sıcak ilişkiler kurmak gibi cevaplar vermiştir. Farklı insanlarla anlamlı ilişkiler kurmamak insanların kendilerini yalnız, güçsüz ve yabancılaşmış hissetmesine sebep olur.

Kişilerle aramızda yaşanan çekimlerin en önemli belirleyicilerinden birisi yakınlıktır. Sosyal psikologların yakınlık etkisi olarak da adlandırdığı bu duruma göre tesadüfen en çok gördüğümüz ve etkileşime geçtiğimiz insanlar ileride bizim arkadaşımız veya sevgilimiz olma potansiyeline en çok sahip olan kişilerdir. Bu yakınlık etkisini ise sadece maruz kalmanın etkisi izler. Yani bir kişiye ne kadar çok maruz kalırsak o kişiye karşı ilgimiz ve eğilimimiz de aynı oranda artar. Ardından ise çekim ve hoşlanma oluşmuş olur. Lisede veya üniversitede genellikle yan yana oturduğumuz kişilerle daha çabuk arkadaşlık ilişkisi geliştirmemiz tam da bu konuya örnektir.

Bahsettiğimiz gibi yakınlık tanışıklığa ve hoşlanmaya yardımcı olur ancak ileriki dönemlerde sadece yakınlık bizim ilişkilerimiz için yeterli gelmeyecektir. Buradan sonrasında ihtiyacımız olan şey benzerliktir. İlişki kurmakta istekli olduğumuz kişiyle aynı değer, tutum, ilgi, geçmiş ve kişilikleri paylaşmak isteriz. Yapılan araştırmalarda da “zıt kutupların birbirini çekmesinden” çok benzerliğin etkili olduğu ortaya çıkmıştır.

Fikirler ve Kişilik

Yapılan pek çok araştırma da karşımızdaki kişinin fikirlerinin bizim fikirlerimize benzemesiyle doğru orantılı olarak o kişiden hoşlanacağımızı göstermektedir. Buradaki benzerlik sadece tutum ve demografik özelliklerle kalmayıp benzer kişilik özelliklerini de kapsamaktadır. Farklı cinsel yönelime sahip kişiler üzerinde yapılan araştırmalarda da görülmüştür ki kişiler partnerlerini seçerken daha çok benzer kişilik özelliklerine dikkat etmektedirler.

Kişiler Arası Tarz

Kişiler arasındaki takınılan davranışlar ve iletişim özellikleri bizimle benzerlik gösteren kişiler de bize çekici gelmektedir. Bu konuya ilişkin yapılan bir çalışmada insanlar hakkındaki düşünce ve kişiler arası etkileşim konusunda konuşma biçimlerinin birbirine benzediği insanlar arasında hoşlanmanın başladığı görülmüştür. Arkadaş ilişkisi yaşayan kişilerin iletişim becerileri benzerdir, düşük ve yüksek becerili insanlar kendileri gibi olan kişilerle arkadaş olurlar. Araştırmacılar da bu konu doğrultusunda iletişim becerilerinin benzer olmadığı ilişkilerle yıpratıcı ve gelişmesi pek mümkün olmayan etkileşim sonuçlarına ulaşmışlardır.

İlgi Alanları ve Deneyimler

İçinde olmayı seçtiğimiz durumlar ve ortamlar, bunları benzer nedenlerle seçen başka insanları da içermektedir. Örneğin pasta yapma kursuna gittiğinizde orada sizin gibi pasta yapmayı öğrenmek isteyen başka insanlar da olacaktır.  Dolayısıyla bu ortamlarda kendimize benzer insanları bulacağımız bir ortam yaratmış oluruz. Böylece o kurstaki kişilerle ortak bir ilgi alanını paylaştığınız için etkileşime geçerek iletişim kurmak çok daha kolay hale gelecektir.

Benzerlikle alakalı son bir durumu daha açıklayacak olursak benzerlik yakın ilişkilerde son derece önemli bir etkendir ancak “fiili” benzerlik ve “algılanan” benzerlik arasındaki farkı da anlamamız gerekmektedir. Kendimizi karşımızdaki kişiye benzer görmek oldukça önemlidir ve bazen bu durum o kadar önemli bir hal alır ki o kişiyle aramızda benzerliklere ilişkin inançlar oluşturarak bu benzerlikler var olmasa bile bize gerçekmiş gibi gelebilir.