İnsanları Konuşarak Etkilemek! Diksiyon Nedir? Nasıl Geliştirilir?

Diksiyon nedir? Bir dili etkili ve iyi bir biçimde kullanabilmek için o dilin kurallarını iyi bilmek gerekir. Diksiyon da tam olarak bu işe yarar. Diksiyon; sesleri, sözleri, vurguları, dildeki kurallarına uygun olarak söyleme biçimidir. Bu durumda ne kadar düzgün bir diksiyona sahip olursanız insanlar sizin konuşmanızı o kadar hayranlıkla dinlemeye başlar. Yani bu durum ne kadar güzel bir diksiyona ev sahipliği yaparsanız insanları o kadar çok etkilemeye başlarsınız demektir. Gelin sizlerle birlikte diksiyonunuzu nasıl geliştirebileceğinizi inceleyelim. Keyifli okumalar dilerim.

Diksiyon Nasıl Geliştirilir?

Diksiyonu geliştirmek için birçok yöntem bulunur. Bunların hepsini zaten konuşacağız. Ancak burada dikkat edilmesi gereken bir unsur var. Hiç bir yöntem tek başına işe yaramaz.  Diksiyon ve hitabette tüm çalışmaların bir arada ve düzenli bir şekilde yürütülmesi gerekir. Eğer bu şekilde disiplinli devam edilirse, kısa sürede farkı hem siz hem de çevrenizdekiler hissedeceklerdir

Eğer ki sunucu, spiker veya muhabir gibi profesyonel bir Türkçe kullanılan mesleklerden birinde çalışıyorsanız veya bu işlerden birinde çalışmak istiyorsanız burada öğreneceklerinizden çok daha fazlasına ihtiyacınız olacak, haberiniz olsun. Burada gösterilenler genelde günlük hayatta veya mülakatlarda işinize yarayacaktır.

1. Nefes Egzersizleri

Diksiyon geliştirmenin olmazsa olmazı nefesi doğru kullanmaktır. Nefesi doğru kullanmanın yolu da diyafram nefesinden geçer. Her insan doğduğunda diyaframdan nefes almayı öğrenir. Fakat zamanla bunu unuturuz ve soluk alışverişini göğsümüzden yapmaya başlarız. Bu yanlıştır çünkü tek seferde göğsümüze çektiğimiz hava akciğerlerimizin yalnızca %30 kadarını doldurur. Kalan %70’lik kısmını doldurmak ve nefesi verimli kullanmak için diyaframdan soluk alıp vermeyi öğrenmek birinci şarttır. Hadi nasıl yapıldığına bir bakalım.

• Bir elinizi göğsünüze, diğer elinizi karnınıza koyun.
• Nefes alıp vermeye devam edin ancak göğsünüze koyduğunuz eliniz hareket etmesin nefesi yalnızca karnınıza doğru çekin.
• Şimdi 5 saniyede tüm akciğerlerinizi hava ile doldurun.
• 10 saniye boyunca nefesinizi tutun.
• 15 saniye boyunca yavaş yavaş akciğerlerinizi boşaltın. Bunu 5 dakika tekrarlayın.

Bu uygulamayı her gün yapın. Arabada, evde, dışarda beş dakika ayırılıp rahatlıkla yapılabilecek bir egzersiz.

2. Dil, Çene ve Dudak Egzersizleri

Konuşurken kullandığımız organların da egzersizlere ihtiyaçları vardır. Kelimelerin doğru telaffuzu için bu gereklidir. En sık karşılaşılan sorunlardan biri bu üç organın yeterince iyi kullanılmamasından kaynaklanmaktadır. Eğer bu organlar ile gerekli egzersizleri yaparsanız sesler ağzınızdan çok daha anlaşılabilir ve temiz çıkacaktır.

Dil Egzersizi

•  Ağzınızı ”o” şeklinde açın ve dilinizi dudağınıza yerleştirin.
• Dilinizi dudağınızdan hiç ayırmadan saat yönünde dilinizle tüm dudağınızı gezin.
• Saat yönünün tersine de bu işlemi tekrarlayın.
• 30 saniye boyunca devam ettikten sonra, Dilinizi bir burnunuza bir çenenize doğru itin.

Bunu da 30 saniye boyunca devam ettirin.

Çene Egzersizi 

• Ağzınızı açın.
• Alt çenenizi yavaşça sağa ve sola hareket ettirin.
• Bir dakika boyunca tekrarlayın.

Dudak Egzersizi

• Dudaklarınızı kapatın ve ‘’mi, mu, mi mu’’ seslerini hızlıca tekrar edin.
• Bir dakika boyunca tekrarlayın.
• Dudaklarınız fazla zorlandı ise daha erken de bırakabilirsiniz.

3. Tekerlemeler

Nefes egzersizimizi yaptık. Dudaklarımızı, dilimizi ve çenemizi ısıttık. Artık bir sonraki aşamaya geçmeye hazırız. Diksiyon tekerlemeleri… Tekerlemeler artikülasyon(seslerin ağızdan tam ve anlaşılır çıkması) konusunda en büyük yardımcımızdır. Ayrıca diksiyon çalışmalarının en keyifli egzersizidir. Günde en az bir tane ezbere bilmediğiniz bir tekerlemeyi eksiksiz okuma çalışması yapmalısınız. Tabi öyle okudum geçtim olmamalı. Aşağıdaki örnek tekerlemeye bir bakalım.

”Şu şosenin, serili serseri resimleri şasisinin şoşonsuz taşımasına şaşarsınız da, şosenin sansarlaşmış suratlı dişsiz şaşı anası onun şu son şansına şaşmaz mı sanırsınız?”

İçinde ‘’ş’’ ve ‘’s’’ seslerinin baskın olduğu zor bir tekerleme. Okuması sizin için çok zor ise korkmayın. Bu tekerlemeyi 3 aşamada okuyacağız.  İlk aşamamız yavaş okuma. Tekerlemeyi baştan sona, hata yapmadan bitirene dek yavaş yavaş okuyun. Zorlanıyorsanız tekerlemeyi daha küçük parçalara bölüp, o parçaları da okuyarak ısınabilirsiniz.

İkinci aşamamız normal hızda okuma. Günlük hayatta nasıl konuşuyorsa tekerlemeyi o hızda okuyoruz. Hatasız bitirene dek devam. Ve son aşama. Hızlı okuma. Tekerlemeyi okuyabileceğimiz en yüksek hızda okuyoruz. Ancak burada çok dikkat etmeniz gereken bir konu var. Harfler ağızdan tam çıkmalı ve her kelime anlaşılabilir olmalı. Tüm aşamaları sağlıklı bir şekilde bitirdikten sonra bir sonraki tekerlemeye geçebiliriz. Bu tekerleme egzersizini günde 1-3 tekerleme olacak şekilde tekrarlayın. Her seferinde farklı bir harf ağırlıklı olmasına dikkat edin. Açıklarınızı görüp, kendiniz kapatın.

Diksiyon egzersizleri yapması oldukça kolay aktivitelerdir. Tüm bu egzersizleri eksiksiz tamamlarsanız birkaç hafta gibi kısa bir sürede farkı göreceksiniz. Farkı daha iyi anlamak için seçtiğiniz kitabın bir sayfasını okurken, sesinizi kaydedebilirsiniz. Bu eksiklerinizi görmenizde ve ilerlemenizi kaydetmenizde size fazlasıyla yardımcı olacaktır. İlk başta sesiniz size itici gelebilir. Bu çoğu insan için öyledir. Ancak zamanla siz de kendi sesinize alışacaksınız. Diksiyon çalışmaları günümüzde çok önemlidir. İyi bir hitabet ve diksiyon her zaman fark yaratır bunu unutmayın.